Maciej Kędzierski, Od idei miast-ogrodów do ruchu partyzantki ogrodniczej. Społeczne i kulturowe aspekty postaw proekologicznych mieszkańców miasta

Świat stoi przed najpoważniejszym zagrożeniem, z jakim przyszło zmierzyć się ludzkości, czyli kryzysem klimatyczno-ekologicznym. Zmiany klimatyczne już są odczuwalne, także w przestrzeni miejskiej. Nadmierne betonowanie i niedostatki w zieleni publicznej powodują, że miasta stają się wyspami gorąca. W aspekcie ekologicznym miasta zmagają się z zanieczyszczeniem powietrza, marnotrawstwem energii czy generowaniem nadmiernej ilości odpadów. Zachwianie równowagi biologicznej sprawia, że przestrzenie miast stają się coraz mniej przystępne dla mieszkańców. Odpowiedzią na te liczne problemy klimatyczne i ekologiczne są m.in. powstające ruchy miejskie o charakterze proekologicznym, których głównym celem jest przywrócenie natury i obecność przyrody w miastach. Te oddolne ruchy społeczne, a raczej obywatelskie, są wyrazem rosnącej świadomości ekologicznej, bez której nie sposób pomyśleć dzisiaj o ochronie przyrody w miejskim krajobrazie. To głównie dzięki tym inicjatywom, skupiającym się często na obronie przed wycinką kolejnych drzew w mieście, można mówić o znaczeniu obecności przyrody w przestrzeni zurbanizowanej. Działania te wpisują się w próby ustanowienia równowagi między miastem a przyrodą, która jest przedmiotem analizy w tej pracy.
Relacja miasto – natura nie należy do łatwych, czego możemy doświadczyć we współczesnych miastach, których mieszkańcy toczą batalię o każde drzewo i każdy skrawek zieleni. To relacje, które kształtują się na przestrzeni wieków i które są najczęściej wyrazem „tęsknoty za naturą”.
Powszechnie przyjęło się określanie miasto w opozycji do wsi. Wieś zwykle postrzega się jako zacofaną, zaściankową, a jednocześnie jako miejsce idylliczne, w którym możliwy jest kontakt z naturą. Miasto kojarzone jest z nowoczesnością, innowacyjnością, mobilnością społeczną oraz szybkim i zmiennym tempem życia, dalekim od stałych praw natury. Chociaż oba stanowią swoją opozycję, to miastu nieobca jest „tęsknota za wsią”, a raczej – jak wspomniano wcześniej – „tęsknota za naturą”.

(ze Wstępu)

Publikacja dostępna online w formacie pdf w poniższej zakładce: Załącznik