Wisława Szkudlarczyk-Brkić, Dyskursywne, syntaktyczne i semantyczne uwarunkowania topikalizacji we współczesnym języku chińskim. Implikacje dydaktyczne

Topikalizacja jako zjawisko językowe z pogranicza składni, semantyki i dyskursu jest jednym z najbardziej złożonych zagadnień znajdujących się w kręgu zainteresowania językoznawstwa sinologicznego i jednocześnie jednym z największych wyzwań, przed którym stoi glottodydaktyka sinologiczna. Badania empiryczne, których przedmiotem była akwizycja topikalizacji w języku chińskim, wykazały bowiem, iż mimo dobrego opanowania podstawowych struktur syntaktycznych osoby uczące się języka chińskiego mają duże trudności z poprawnym stosowaniem niekanonicznych struktur tematyczno-rematycznych w dyskursie. Przyczyn tych niepowodzeń upatruje się m.in. w problemach z powiązaniem różnych rodzajów kompetencji językowej (składniowej, semantycznej i dyskursywnej) oraz konieczności przeprowadzania kilku skomplikowanych operacji językowych jednocześnie. Aby lepiej zrozumieć to złożone zjawisko, konieczne jest zatem pogłębianie wiedzy na temat wzajemnego oddziaływania czynników syntaktycznych, semantycznych i dyskursywnych w procesie generowania zdań stopikalizowanych, która to wiedza obecnie jest jeszcze dość ograniczona. (...)

Niniejsza praca stanowi próbę wyjścia poza granice zdania i zbadania funkcjonowania form stopikalizowanych w szerszej perspektywie. Jej celem jest wyjaśnienie, w jaki sposób różne modele topikalizacji dostępne w języku chińskim różnią się od form kanonicznych i jakie czynniki determinują ich użycie w określonym otoczeniu dyskursywnym. Omawiane konstrukcje są więc analizowane pod kątem ich struktury syntaktycznej i uwarunkowań semantycznych, a także roli, jaką odgrywają w konstruowaniu spójnego dyskursu, zwłaszcza na płaszczyźnie tematyczno-rematycznej i na powiązanej z nią płaszczyźnie informacyjnej. Zidentyfikowanie korelacji między poszczególnymi formami gramatycznymi i ich funkcjami w dyskursie pozwoli lepiej zrozumieć, w jaki sposób czynniki syntaktyczne, semantyczne i pragmatyczno-dyskursywne oddziałują na siebie wzajemnie, konkurując w determinowaniu ostatecznej formy wypowiedzi w danym momencie dyskursu. Drugim celem jest opracowanie modelu kształcenia sinologicznego w zakresie topikalizacji z wykorzystaniem zdobytej wiedzy i z uwzględnieniem wyników dotychczasowych badań nad akwizycją tego zjawiska. Może on znaleźć praktyczne zastosowanie w glottodydaktyce sinologicznej na poziomie akademickim.

(ze Wstępu)

Publikacja dostępna online w formacie pdf w poniższej zakładce: Załączniki