Sławomir H. Zaręba, Wojciech Klimski, Maria Sroczyńska, Wolność wyboru czy przymus zwyczaju?, t. II: Młodzież akademicka w dobie pandemii. O religii, duchowości i moralności

Z pewnością jeszcze do niedawna nikt nie przypuszczał, że w roku 2020 zajdą zmiany, które obejmą niemal wszystkie obszary funkcjonowania człowieka: od społecznych i politycznych przez zawodowe i edukacyjne po kulturowe. Pandemia Covid-19 sprawiła, że życie jednostki, a właściwie całych społeczeństw, zostało uzależnione od bieżących komunikatów i rozporządzeń administracji państwowej, która każdego dnia informowała o przepisach sanitarnych i obejmowaniu kolejnych stref kraju nowymi obostrzeniami, co przekładało się na rytm dnia codziennego obywateli. W takiej niespotykanej dotąd sytuacji zagadnienie zmiany społecznej zaczęło nabierać nowej treści, ponieważ już nie tylko przemiany cywilizacyjne i technologiczne, które najczęściej są wymieniane jako kluczowe dla modernizacji społecznej, lecz także rozprzestrzeniająca się pandemia zaczęła narzucać nowy sposób egzystowania. Znamienne wydają się tu słowa Anthony’ego Giddensa, który pisał, że zmiana społeczna (social change) jest wprawdzie zawsze obecna w życiu społecznym, ale w epoce nowoczesnej zachodzi szczególnie szybko. Zmiany społeczne są dramatyczne, wstrząsają tradycyjnym światem i dają początek nowym formom porządku społecznego.Tragizm obecnej sytuacji ujawnia się z jeszcze większą wyrazistością, gdyż zmiany dotykają ludzi na całym świecie i rzutują bezpośrednio na życie niejednej jednostki. Nieznany większości społeczeństw, a już z pewnością młodej generacji, lockdown zaczął kreślić nowy scenariusz życia, wyznaczając reguły zachowań społecznych i interakcji, opartych na odgórnych nakazach i zakazach. Nowe regulacje administracyjne i przepisy sanitarne zaczęły wkraczać w życie zawodowe (nowa forma pracy – smart working), kulturowe, polityczne, edukacyjne, a także religijne. Z racji problematyki podjętej w niniejszym tomie na szczególną uwagę zasługują te ostatnie, ponieważ w czasie pandemii udział wierzących w kulcie religijnym, zwłaszcza w kulcie obowiązkowym, również przeniósł się do przestrzeni wirtualnej, co może się w przyszłości przełożyć na trwałe zachowania, niepożądane przez instytucje religijne.
Podmiotem badań omawianych w książce była młodzież akademicka. Ta grupa społeczna doczekała się wprawdzie licznych opracowań zarówno teoretycznych, jak i empirycznych, ale nie w perspektywie pandemii. Ze względu na swoje dążenia, kultywowane style życia, oczekiwania, niekiedy postawę buntu wobec instytucji utrwalonych w strukturze społecznej jest zbiorowością interesującą socjologów, psychologów czy pedagogów. Tematyka niniejszej monografii koncentruje się przede wszystkim wokół następujących kategorii: młodzieży, religii, religijności, duchowości i moralności, dodatkowo zaś, w większym bądź w mniejszym stopniu, zagadnień nawiązujących do owych kategorii. Przyjmując tę kolejność, zatrzymajmy się przy głównym aktorze opisywanych tu badań.

[Ze wstępu]

Publikacja dostępna online w formacie pdf w poniższej zakładce: Załączniki