Przekład jako forma interakcji społecznej, pod redakcją Małgorzaty Korycińskiej-Wegner i Karoliny Kęsickiej

Seria: Dysertacje Wydziału Neofilologii UAM (Seria Nowa), z. 8 (2020)

Do dziś jeszcze pokutuje czasem wyobrażenie pracy tłumacza rodem z obrazu Antonella da Messiny «Św. Hieronim w pracowni»: Tłumacz siedzący w swej pracowni-samotni, oddany wyłącznie pracy pochyla się z akrybią nad każdym wersem tekstu dążąc do perfekcji tłumaczenia. Jest niczym „samotna wyspa” oderwana od świata i społeczeństwa. Tymczasem, realia pracy tłumacza już od dawna zaprzeczają temu obrazowi. Ilość stron tekstu do tłumaczenia stale rośnie, presja czasu też, zmieniają się również funkcja i forma tekstu oraz oczekiwania zleceniodawców. Przekład spełnia funkcję użytkową, przez co staje się ogniwem procesu komunikacji i ważną składową interakcji społecznej.

W niniejszej publikacji postaramy się spojrzeć głębiej właśnie na ten aspekt tłumaczenia, czyli przyjrzeć się tłumaczowi i jego pracy bardziej z perspektywy socjologicznej, nie pomijając przy tym kulturotwórczej roli tłumaczenia. Traktując tłumaczenie jako formę interakcji społecznej spróbujemy zbadać, jak przejawia się w tekście i poza nim performatywny charakter tekstu tłumaczenia oraz jaką rolę odgrywa w tym procesie tłumacz jako indywiduum i jednocześnie członek grupy
społecznej i/tudzież zawodowej. [...]

Z całokształtu i różnorodności zagadnień podejmowanych przez badaczy i prezentowanych w niniejszym tomie wynika jednoznacznie, że socjologiczne ujęcie przekładu przynosi pogłębienie refleksji teoretycznej o spojrzenie na tłumacza i jego działanie z punktu widzenia jego relacji z odbiorcą, ukierunkowanie uwagi na jego pośredniczącą rolę w integracji społecznej, rolę w budowaniu relacji twórca-odbiorca, kształtowaniu wrażliwości estetycznej odbiorców i współtworzeniu mikrospołeczności zintegrowanych wokół wspólnego pola zainteresowań i interesów czy wreszcie o spojrzenie na jego działanie w ramach własnego środowiska zawodowego. Poprzez swoje różnorakie działanie tłumacz uruchamia performatywny potencjał tłumaczenia, a jego efekt odnajdujemy w rzeczywistej reakcji odbiorcy na przetłumaczony tekst.

Żywimy przekonanie, że w przedstawionych obserwacjach teoretyczno-badawczych udało się Autorkom i Autorowi uwypuklić interakcyjność procesu tłumaczenia przy jednoczesnej świadomości nieuniknionego ograniczenia każdego punktu widzenia.

[Ze wstępu]

Publikacja dostępna online w formacie pdf w poniższej zakładce: Załączniki