Dominika Gortych, Guido Hinterkeuser, Łukasz Skoczylas, Implanty pamięci? Od/budowa zamków w Poznaniu i Berlinie - interdyscyplinarne studium przypadku

Rozpoczynając budowę tzw. Forum Humboldtów [Humboldt-Forum], które nawiązuje do barokowego kształtu niegdysiejszego zamku Hohenzollernów w Berlinie [Berliner Schloss], zjednoczone Niemcy podjęły się realizacji nie tylko jednego z droższych projektów budowlanych początku XXI wieku, ale też prawdopodobnie najważniejszego przedsięwzięcia o charakterze kulturalnym i polityczno-historycznym. Ogromne znaczenie inwestycji szacowanej na ok. 620 milionów euro wynika z jednej strony z miejsca jej realizacji, którym jest obarczone wielowiekową i wielowątkową historią swoiste centrum stolicy i tym samym całego kraju. Z drugiej strony jest ono związane z potrzebą zaznaczenia przez zjednoczone Niemcy swojej odrębności względem tradycji państw, z których się zrodziły oraz określenia profilu wartości, którym zdecydowały się hołdować. Nieco odmienna interpretacja towarzyszy od/budowie Zamku Królewskiego w stolicy Wielkopolski. Muzeum Narodowe, podejmując decyzję o powiększeniu przestrzeni wystawienniczej Muzeum Sztuk Użytkowych poprzez wzniesienie na sąsiadującym ze Starym Rynkiem Wzgórzu Przemysła obiektu historyzującego, również odwołało się do historii miejsca i podjęło próbę wskrzeszenia genius loci. Znaczenie inwestycji podjętej w stolicy Wielkopolski nie wykracza jednak – w przeciwieństwie do berlińskiego projektu – poza lokalną symbolikę. Mimo różnic oba projekty wzbudziły liczne kontrowersje, które można analizować na wielu płaszczyznach, poczynając od samej idei od/budowy, poprzez decyzje dotyczące jej formy oraz sposobów finansowania, aż po koncepcje wykorzystania nowo powstałych obiektów. Towarzyszące im spory i dyskusje toczyły się zarówno na poziomie instytucjonalnym, jak i społecznym. Zaangażowane w nie były muzea, stowarzyszenia, eksperci, lokalni aktywiści, politycy, dziennikarze, ale też mieszkańcy obydwu miast. Zaistnienie wielowątkowej debaty wokół problematyki obu inwestycji stało się inspiracją dla badań porównawczych, przeprowadzonych w ramach projektu pt. Implanty pamięci? Od/budowa Zamków w Poznaniu i Berlinie - interdyscyplinarne studium przypadku, który powstawał w latach 2015-2016 w ramach współpracy czterech badaczy z Polski i Niemiec.